O przemocy domowej mówi się coraz więcej, jednak informacje o skali problemu oraz o tym, jak sobie radzić w przypadku jej wystąpienia są okrojone i nie docierają do wszystkich. Najważniejsze co trzeba wiedzieć to to, że istnieją specjalne ośrodki, które specjalizują się w pomocy osobom, będącym ofiarami przemocy. Jeśli masz taki problem, lub znasz kogoś, kto jest ofiarą przemocy wiedz, że raz zgłoszony problem może zaowocować jedynie lepszą przyszłością i wyrwaniem się w toksycznej, przemocowej relacji.
Przemoc domowa to każde działanie jednego z członków rodziny lub zaniedbanie, które zagrażają życiu, cielesnej i psychicznej integralności lub wolności innego członka lub członków tej samej rodziny bądź poważnie szkodzą ich osobowości. Przyczyny przemocy domowej często mają ścisły związek z nadużywaniem alkoholu i/lub narkotyków. Pod wpływem tych używek człowiek przestaje funkcjonować normalnie w świecie, staje się prawdziwą udręką dla najbliższych, sieje postrach i spustoszenie.
Przemoc domowa przybiera różne formy: fizycznej, psychicznej, seksualnej, ekonomicznej oraz zaniedbania.
Przemoc fizyczna to wszystkie czynności skierowane przeciw ciału ofiary. Takie zachowania (np. klapsy, duszenie, szarpanie) mogą prowadzić do bólu i poważnych obrażeń fizycznych. Przemoc fizyczna w rodzinie jest często ukrywana latami. Ofiary przemocy w rodzinie są bierne, nikomu nie mogą się poskarżyć, żyją w alienowanym świecie. Niejednokrotnie dzieci, które doświadczają przemocy ze strony rodziców, tworzą przemocowe relacje. Kary zadawane dzieciom mają charakter: szczypania, szarpania, bicia, wyrywania włosów. Fizycznymi skutkami bicia dzieci może być kalectwo oraz poważne obrażenia.
Przemoc psychiczna polega na agresywnym zachowaniu, które budzi poczucie zagrożenia. Może mieć charakter wyśmiewania, wyzywania, gróźb, kontrolowania, narzucania własnych racji. Przemoc psychiczna to również ograniczenie kontaktów z innymi. Nie zostawia śladów na ciele w postaci ran, lecz powoduje duże spustoszenie moralne i problemy emocjonalne.
Pastwienie się nad dzieckiem bez użycia przemocy fizycznej również wywołuje wiele negatywnych przeżyć – dziecko odczuwa lęk, poczucie niesprawiedliwości i bezsens – i wiele innych konsekwencji, takich jak: zaburzenia snu, przygnębienie i próby samobójcze. Dodatkowo, krzyczenie na dzieci i poniżanie powoduje negatywne skutki w życiu dorosłym. Ofiary przemocy psychicznej cierpią na zaburzenia osobowości, chorują na depresje, nerwice. Takie osoby izolują się od otoczenia.
Przemoc w rodzinie o charakterze seksualnym powoduje poważne następstwa. Przemoc seksualna to wymuszanie pożycia seksualnego. Ofiarami przemocy w rodzinie padają najczęściej małe dzieci, kobiety, rzadziej mężczyźni. Niewątpliwie osobami szczególnie poszkodowanymi w tym procesie są dzieci.
Przemoc ekonomiczna to nic innego jak okradanie bliskiej nam osoby, niezaspokajanie jej podstawowych potrzeb materialnych i życiowych. To także zaciąganie kredytów bez jej zgody bądź zmuszanie do zaciągania pożyczek i kredytów. Ofiarami przemocy ekonomicznej są osoby, którym uniemożliwia się korzystanie z pomieszczeń we własnym domu lub niszczy ich rzeczy osobiste.
Zaniedbanie to forma przemocy stosowana wobec dzieci, osób starszych, chorych lub niepełnosprawnych. Możemy zaliczyć do niej niezapewnienia jedzenia, odpowiedniego ubioru czy dostępu do opieki medycznej.
Skutki przemocy domowej
W ofierze rodzi się wiele trudnych emocji, z którymi stara sobie radzić. Pojawiają się poczucie zagrożenia, niepewność, lęk. Osoba zastraszona uczy się, jak żyć pod ciągłą presją, bojąc się, co przyniosą następne minuty, godziny, dni. Do tego dochodzi poczucie winy, wstyd, ból i cierpienie, a także złość i gniew.
Skutkiem przemocy jest chwiejność emocjonalna, która zakłóca normalny proces decyzyjny – ofiara raz chce złożyć skargę, za chwilę już tego nie chce robić. Jest to pewien rodzaj przystosowania się do sytuacji, w jakiej się znalazła. Ciężko jest wyrwać się z takiego życia i szukać pomocy, ponieważ w psychice ofiary przemocy w rodzinie zachodzi szereg zmian, które mają na celu przystosowanie się do trudnej sytuacji.
Chęć zmiany swojego życia słabnie wraz z przebywaniem z oprawcą. Ofiara stara się unikać wzbudzania agresji u domowego kata. W wyniku działań sprawcy ofiara może przejawiać szereg zaburzeń psychicznych. Może się u niej rozwinąć depresja, zaburzenia lękowe oraz PTSD, czyli syndrom stresu pourazowego. Może miewać myśli samobójcze.
Gdzie się zgłosić?
Pamiętaj, że zawsze w momencie, kiedy odnosisz wrażenie, że ktoś przekracza Twoje granice, lub czujesz się źle w danej sytuacji, masz prawo do pomocy! Pierwsza i najważniejsza zasada, to powiedzieć komuś o tym, co dzieje się w Twoim domu. Niech jednak będzie to osoba wspierająca, która nie zbagatelizuje problemu.
Bardzo często, świadomie lub nie, sprawcy przemocy wywierają presję na ofierze, aby nikomu nie mówiła o tym, co czuje i nie weryfikowała swoich odczuć. Jest to bowiem bezpośrednio zagrażające dla sprawcy, który często wie, że robi źle i ma wewnętrzne poczucie winy. Mówienie o przemocy to pierwszy krok do wolności.
Jeśli nie masz wsparcia w najbliższych, powinieneś/ powinnaś udać się do Komendy Powiatowej Policji w Łowiczu, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łowiczu lub Punktu Interwencji Kryzysowej przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Łowiczu.
Każda z placówek dysponuje przeszkolonymi specjalistami i psychologami, którzy pomogą Ci uniezależnić się od sprawcy. Można wdrożyć procedurę Niebieskiej Karty.
Jak pomóc osobie, która jest ofiarą przemocy domowej?
Jeśli widzisz, że ktoś w swoim środowisku może doświadczać przemocy psychicznej, przede wszystkim nie zostawiaj tej osoby samej. W przypadkach psychicznego znęcania nad rodziną ważne jest, aby osoba ta nie traciła wiary w siebie. Warto jednak zaznaczyć, że nie pomożesz nikomu wbrew jego woli. Jedyne co możesz zrobić to wskazać danej osobie placówki, gdzie może się udać lub zadzwonić oraz zaoferować towarzystwo podczas zgłaszania sprawy.